Svako od nas posjeduje vlastiti zvučni identitet, a uspješnost terapije podrazumjeva usklađenost mentalnog ritma pacijenta sa ritmom muzike. Koliko muzika može da djeluje smirujuće svi smo imali prilike da se uvjerimo, ali da se ona koristi u psihijatriji i za liječenje – malo je poznato.
Bar na našim prostorima, jer je muzikoterapija kod nas uvedena tek 1993. godine, a za sada se primjenjuje samo u dvije ustanove, u Institutu za psihijatriju Kliničkog centra Srbije i Specijalnoj bolnici za cerebralnu paralizu i razvojnu neurologiju u Beogradu.
Muzikoterapija je psihijatrijska tehnika i znatno se razlikuje od običnog slušanja muzike. Uticaj muzike je svakako blagotvoran i preporučljiv, ali muzikoterapija nije samo puko slušanje muzike, sviranja ili pjevanja. Ova terapija podrazumijeva više elemenata: određenu prostoriju, prisustvo edukovanog terapeuta, jasno postavljen i definisan problem kod pacijenta, određenu tehniku koja se primjenjuje u seansi. Sve ostalo nije muzikoterapija, već dokolica, kaže predsjednica udruženja za muzikoterapiju dr Ranka Radulović.
Ova tehnika može se primjeniti kod svih vrsta psihijatrijskih poremećaja, fobija, psihoza, kod poremećaja ličnosti, seksualnih poremećaja… a seansa može biti grupna ili individualna.
U osnovi muzikoterapije je teorija zvučnog identiteta. Svako od nas ima svoj zvučni identitet, bez obzira na spol i starost. Za svakog pojedinca taj identitet je specifičan i karakterističan.
Da bi seansa muzikoterapijom bila uspješna, mora se mentalni ritam pacijenta “pogoditi” s ritmom muzike koja se primjenjuje u terapiji. Prvi zvuci koje usvajamo su oni iz majčine utrobe, kao što su ritam srca, rad crijeva, disanje i oni su uglavnom u pentatonskoj skali, dakle onoj koja sadrži pet tonova.
Interesantno je da su i sve uspavanke na svijetu upravo u ovoj skali, što znači da su to tonovi koji smiruju i vraćaju osjećaj sigurnosti i zaštićenosti. Jedan od metoda u muzikoterapiji je i metod vođenih fantazija. Slušajući muziku, pacijent pokušava da zamisli kojoj životnoj situaciji odgovara ta muzika i kroz takvu vrstu fantazija oslobađa se napetosti i agresije. Metod aktivne muzikoterapije podrazumjeva komunikaciju s pacijentom putem glasa ili instrumenta. Ova tehnika je dala izvanredne rezultate u uspostavljanju kontakta s pacijentima kod kojih je verbalna komunikacija otežana ili onemogućena, kao na primjer kod autističnih osoba. Pokazalo se da je ovom metodom znatno poboljšan emocionalni kapacitet takvih pacijenata, da oni sebe i druge doživljavaju mnogo kvalitetnije. I kod djece s cerebralnom paralizom dokazano je da muzikoterapija utiče na razvoj psihomotorike, sluha, koncentracije, socijalnih veština, prilagodljivosti… Ova metoda se može primjenjivati i kod zdrave djece.