Akutno zatajenje bubrega definira se kao klinički sindrom obilježen brzim, jakim smanjenjem bubrežne filtracije, obično sa smanjenim izlučivanjem mokraće. Nastaje zbog ishemicne ili toksične lezije koja djeluje na krvne žile bubrega, glomerule i/ili tubule uzrokujući smanjenje glomerularne filtracije i povećanje intratubularnog tlaka. Nadiranje izvanstanične tekućine uzrokuje stvaranje oteklina, povećani krvni tlak i kronično srčano zatajenje. cesto su povećane razine kalija, natrija, te kiselost stanične tekućine. Uzroci mogu biti bubrežni, te predbubrežni i postbubrežni koji su potencijalno reverzibilni ako se poremećaj na vrijeme dijagnosticira i liječi.
Klinička slika
Simptomi se odnose na gubitak funkcije izlučivanja i ovise o razini bubrežne disfunkcije, stupnju bubrežnog oštećenja, te uzroku. U vanbolničkih pacijenata jedini klinički pokazatelj može biti oligurija ili anurija nakon upotrebe kontrasta. U bolničkih pacijenata, akutno zatajenje bubrega obično je povezano s nedavnim traumatskim, kirurškim, medicinskim događajima, te simptomi i znakovi o tome ovise. Normalno je dnevno izlučivanje urina 1-2.4 litre na dan. Može nastupiti oligurija; anurija navodi na sumnju u obostranu okluziju bubrežne arterije, opstruktivnu uropatiju, akutnu kortikalnu nekrozu ili brzoprogresivni glomerulonefritis.
Prognoza
Akutno zatajenje bubrega s trenutnim komplikacijama (npr. hipervolemija, metabolička acidoza, hiperkalijemija, uremija, hemoragijska dijateza) moguće je liječiti, no postotak preživljena ostaje oko 60% unatoč agresivnijoj nutricijskoj i dijaliznoj terapiji. Daljnje poboljšanje čini se nemogućim zbog obično prateće sepse, plućnog zatajenja, koagulopatije, kirurških komplikacija.
Dijagnostička obrada
Dijagnoza akutnog bubrežnog zatajenja utvrđuje se progresivnim dnevnim povećanjem serumskog kreatinina. Trenutno povratni prerenalni i postrenalni uzroci moraju prvo biti isključeni. Ispravljanje hemodinamskih poremećaja koje smanjuje zatajenje potvrđuje prerenalne uzroke. Za postrenalne uzroke, mogućnost oporavka bubrežne funkcije je cesto nepovratna ovisno o trajanju opstrukcije. Rane urinarne i serumske kemijske analize u slučaju akutnog bubrežnog zatajenja mogu olakšati utvrđivanje uzroka. Karakteristični laboratorijski nalazi su progresivna azotemija, acidoza, hiperkalijemija i hiponatremija.
Liječenje
Akutno zatajenje bubrega može se prevenirati pravilnim održavanjem ravnoteže tekućine u organizmu, volumena krvi, te krvnog tlaka za vrijeme i nakon velikih kirurških zahvata; odgovarajućom infuzijom izotonične tekućine u pacijenata s ozbiljnim opeklinama, te trenutnom transfuzijom krvi pri sniženju krvnog tlaka zbog krvarenja. Ukoliko je potreban vazokonstrikcijski lijek, dopamin 1 do 3 mikrograma/kg/min intravenski može poboljšati renalni protok krvi i izlučivanje urina, ali nema kliničkih pokazatelja da ce se zaustaviti i akutno zatajenje.
U ranom stadiju akutnog zatajenja bubrega, furosemid s manitolom ili dopamin mogu ponovno uspostaviti normalni protok urina ili preokrenuti oligurijsko u neoligurijsko akutno bubrežno zatajenje, ali malo je dokaza da je smrtnost pri tome smanjena.
Dijaliza poboljšava ravnotežu tekućine i elektrolita i omogućuje odgovarajuću opskrbu. Nema jedinstvenog pravila kad započeti dijalizu, kolikom učestalošću je provoditi, niti da li poboljšava oporavak ili preživljene. Akutno zatajenje bubrega treba liječiti bez dijalize samo u slučaju da ju nije moguće provesti ili je razvoj zatajenja nekompliciran i prisutan manje od 5 dana.
U postoligurijskoj fazi, potrebno je obratiti posebnu pažnju ravnoteži tekućine i elektrolita kako bi se prevenirao potencijalno letalni poremećaj izvanstaničnog volumena tekućine, osmolalnost plazme, acido-bazni status, te razina kalija.
